Gleam język programowania zdobył drugie miejsce w rankingu najbardziej cenionych języków w Stack Overflow Developer Survey 2025, osiągając imponujące 70% aprobaty deweloperów. Ten statycznie typowany, funkcjonalny język kompiluje do Erlang BEAM i JavaScript, łącząc niezawodność ekosystemu Erlang z nowoczesnymi wymaganiami programistów. Jego twórca Louis Pilfold zaprojektował Gleam jako odpowiedź na potrzebę języka łączącego bezpieczeństwo typów z pragmatyzmem i przyjaznym developer experience.
Pojawienie się Gleam w głównym nurcie dyskusji o językach programowania nie jest przypadkiem. Język ten reprezentuje nową falę narzędzi programistycznych, które nie zmuszają deweloperów do wyboru między bezpieczeństwem a produktywnością. Dla zespołów budujących systemy rozproszone, API i aplikacje skalowalne, Gleam oferuje unikalne połączenie cech, które wcześniej wymagały kompromisów.
W ciągu zaledwie roku od wydania wersji stabilnej, Gleam przeszedł drogę od eksperymentalnego projektu do narzędzia production-ready, zaufanego przez rosnącą społeczność deweloperów na całym świecie. Przyjrzyjmy się bliżej, co sprawia, że ten język zdobywa serca programistów i dlaczego może być kluczowy dla przyszłości twojego projektu.
Czym jest Gleam i dlaczego osiągnął 70% aprobaty deweloperów?
Gleam to statycznie typowany, funkcjonalny język programowania działający na maszynie wirtualnej BEAM (tej samej, która napędza Erlang i Elixir) oraz kompilujący do JavaScript. Stworzony w 2016 roku przez Louisa Pilfold, osiągnął swój milestone w postaci wersji 1.0.0 w marcu 2024 roku.
W Stack Overflow Developer Survey 2025 Gleam zajął drugie miejsce w kategorii „most admired languages” z wynikiem 70%, ustępując jedynie Rustowi, który uzyskał 72%. To niezwykłe osiągnięcie dla języka, który zaledwie rok wcześniej otrzymał swoją pierwszą stabilną wersję. Wynik ten oznacza, że siedem na dziesięć deweloperów pracujących z Gleam chce kontynuować jego używanie – wskaźnik pokazujący wyjątkową satysfakcję użytkowników.
Co sprawia, że deweloperzy tak bardzo cenią Gleam?
Według badania przeprowadzonego przez twórców Gleam w 2024 roku, które zebrało 841 odpowiedzi, deweloperzy szczególnie doceniają kilka aspektów tego języka. Najczęściej wymieniane zalety to prostota składni, system typów wykrywający błędy na etapie kompilacji oraz przyjazne narzędzia deweloperskie.
- Prostota nauki: Składnia Gleam jest zaprojektowana tak, aby można było ją opanować w ciągu jednego popołudnia, bez rezygnacji z mocy wyrazu
- Bezpieczeństwo typów: Statyczny system typów eliminuje całe klasy błędów przed uruchomieniem aplikacji, oszczędzając godziny debugowania
- Wieloplatformowość: Możliwość kompilacji zarówno do BEAM jak i JavaScript pozwala używać jednego języka w różnych kontekstach deployment
- Interoperacyjność: Bezproblemowa współpraca z istniejącym kodem Erlang i Elixir umożliwia stopniową adopcję
- Narzędzia deweloperskie: Kompletny toolchain napisany w Rust obejmuje kompilator, build tool, package manager, formatter i language server
Kluczowe cechy Gleam: dlaczego wyróżnia się na tle innych języków?
Gleam język programowania łączy w sobie najlepsze cechy różnych paradygmatów, tworząc narzędzie jednocześnie potężne i przyjazne. Jego architektura została zaprojektowana z myślą o realnych problemach współczesnego rozwoju oprogramowania.
Statyczne typowanie bez bólu głowy
System typów w Gleam inspirowany jest językami takimi jak Elm i Rust, ale z naciskiem na ergonomię. Typ inference oznacza, że nie musisz jawnie deklarować typów wszędzie – kompilator dedukuje je automatycznie. Jednocześnie, gdy coś pójdzie nie tak, otrzymujesz krystalicznie jasne komunikaty błędów wskazujące dokładnie, co i gdzie należy poprawić.
Maszyna wirtualna BEAM: sprawdzona skalowalność
Działając na BEAM – tej samej platformie, która napędza WhatsApp (obsługujący miliardy użytkowników) i systemy Ericsson – Gleam dziedziczy legendarną niezawodność i możliwości skalowania. BEAM oferuje lekkie procesy (green threads), z których można uruchomić miliony jednocześnie, oraz garbage collector, który nigdy nie zatrzymuje całego systemu.
Dual compilation target: BEAM i JavaScript
W przeciwieństwie do większości języków BEAM, Gleam kompiluje również do JavaScript. To oznacza, że możesz używać tego samego języka zarówno do backendu (BEAM) jak i frontendu (JavaScript), zachowując spójność i możliwość współdzielenia kodu między różnymi częściami aplikacji.
| Cecha | Gleam | Erlang | Elixir |
|---|---|---|---|
| System typów | Statyczny | Dynamiczny | Dynamiczny |
| Kompilacja do JavaScript | Tak | Nie | Nie |
| Wiek języka | 2016 (stabilny od 2024) | 1986 | 2011 |
| Filozofia składni | Minimalistyczna, funkcjonalna | Prolog-inspired | Ruby-inspired |
| Pattern matching | Exhaustive | Tak | Tak |
Do czego najlepiej nadaje się Gleam w praktyce?
Gleam programming language świetnie sprawdza się w konkretnych scenariuszach, gdzie jego unikalne cechy przynoszą największą wartość. Choć jest językiem ogólnego przeznaczenia, niektóre zastosowania wykorzystują jego mocne strony lepiej niż inne.
Systemy rozproszone i microservices
Dzięki BEAM, Gleam jest naturalnym wyborem do budowania systemów rozproszonych. Model aktorów, odporność na błędy i możliwość hot code reloading (aktualizacji kodu bez przerywania działania systemu) sprawiają, że Gleam idealnie nadaje się do microservices wymagających wysokiej dostępności.
API i backend services
Tworzenie RESTful API lub GraphQL backends w Gleam jest przyjemnością dzięki frameworkowi Wisp i ekosystemowi pakietów dostępnych przez Hex package manager. Statyczne typowanie zapewnia, że kontrakty API są zawsze spójne, a refaktoring jest bezpieczny.
Real-time aplikacje
WebSockety, chat aplikacje, gaming backends – wszędzie tam, gdzie potrzebna jest komunikacja real-time z wieloma tysiącami jednoczesnych połączeń, BEAM i Gleam błyszczą. System może obsługiwać miliony concurrent connections na jednej maszynie.
Full-stack development
Możliwość kompilacji do JavaScript otwiera drzwi do full-stack development. Możesz pisać backend w Gleam (kompilacja do BEAM) i frontend również w Gleam (kompilacja do JavaScript), współdzieląc typy i logikę biznesową między warstwami.
Jak zacząć z Gleam: praktyczny przewodnik dla deweloperów
Rozpoczęcie przygody z Gleam jest prostsze niż z większością języków funkcjonalnych. Twórcy położyli ogromny nacisk na developer experience, co widać już na etapie instalacji i pierwszych kroków.
Instalacja i setup środowiska
Gleam dostarcza pojedynczy binarny plik wykonywalny zawierający wszystkie narzędzia: kompilator, build tool, package manager, formatter i language server. To oznacza brak zależności między wieloma narzędziami i problemów z wersjami.
- Pobierz Gleam: Odwiedź oficjalną stronę gleam.run i pobierz installer dla swojego systemu operacyjnego (dostępny dla macOS, Linux, Windows)
- Zainstaluj runtime: Jeśli planujesz kompilować do BEAM, zainstaluj Erlang (dostępny przez package managery jak apt, brew, chocolatey)
- Stwórz pierwszy projekt: Uruchom
gleam new moj_projektaby wygenerować nowy projekt z kompletną strukturą - Uruchom kod:
gleam runkompiluje i uruchamia twoją aplikację
Nauka składni: od zera do produktywności
Gleam ma celowo małą powierzchnię składniową – wszystkie podstawy można opanować w kilka godzin. Oficjalny language tour na gleam.run przeprowadzi cię przez wszystkie konstrukcje języka w interaktywny sposób, pozwalając pisać i testować kod bezpośrednio w przeglądarce.
Ekosystem i biblioteki
Jako członek ekosystemu BEAM, Gleam ma dostęp do tysięcy pakietów z Hex – package managera używanego również przez Erlang i Elixir. Możesz używać bibliotek napisanych w Erlang, Elixir i oczywiście Gleam, co znacznie rozszerza dostępne narzędzia.
Gleam vs konkurencja: jak wypada na tle innych nowoczesnych języków?
Aby w pełni zrozumieć pozycję Gleam w ekosystemie języków programowania, warto porównać go z innymi popularnymi wyborami dla podobnych zadań.
Gleam vs Rust
Rust zdobył 72% aprobaty (pierwsze miejsce), podczas gdy Gleam 70% (drugie miejsce). Oba języki oferują silne bezpieczeństwo typów, ale różnią się fundamentalnie w podejściu. Rust koncentruje się na performance i kontroli pamięci bez garbage collectora, podczas gdy Gleam stawia na prostotę i wykorzystuje GC z BEAM. Rust jest lepszy do systems programming, Gleam do distributed systems i web services.
Gleam vs TypeScript
TypeScript dodaje typowanie do JavaScript, ale pozostaje w paradygmacie imperatywnym i obiektowym. Gleam oferuje prawdziwe typowanie funkcjonalne z gwarancjami kompilacyjnymi. TypeScript ma ogromny ekosystem npm, ale Gleam może kompilować zarówno do BEAM jak i JavaScript, oferując większą elastyczność deployment.
Gleam vs Go
Go zdominował cloud-native development (Kubernetes, Docker). Jest prostszy niż Gleam, ale oferuje mniej gwarancji bezpieczeństwa. Go ma lepsze performance dla CPU-intensive tasks, ale Gleam przewyższa Go w concurrency i fault tolerance dzięki BEAM. Go ma większy ekosystem enterprise, Gleam lepsze developer experience.
Pozycjonowanie według Thoughtworks
W kwietniu 2025 roku Thoughtworks – renomowana firma konsultingowa w świecie technologii – dodała Gleam do swojego Technology Radar w kategorii „Assess” (języki i frameworki warte eksploracji). To istotne uznanie dla młodego języka, sygnalizujące jego potencjał w projektach enterprise.
Społeczność i przyszłość: co czeka Gleam w najbliższych latach?
Sukces każdego języka programowania zależy nie tylko od jego cech technicznych, ale również od społeczności i ekosystemu. Gleam pokazuje obiecujące sygnały w obu tych obszarach.
Rosnąca społeczność deweloperów
Badanie z 2024 roku pokazało, że deweloperzy Gleam pochodzą z różnorodnych środowisk – nie tylko z ekosystemu Erlang/Elixir. Większość użytkowników Gleam to doświadczeni programiści (ponad 10 lat praktyki), co sugeruje że język trafia do profesjonalistów szukających narzędzi do realnych problemów biznesowych.
Wsparcie instytucjonalne
W 2023 roku Erlang Ecosystem Foundation sfinansowała stworzenie kursu Gleam na platformie Exercism – popularnej platformie do nauki programowania przez praktykę. To pokazuje, że szerszy ekosystem BEAM traktuje Gleam jako wartościowe uzupełnienie swojej oferty.
Roadmap i rozwój
Zespół Gleam systematycznie rozwija język na podstawie feedbacku społeczności. Niedawne ulepszenia obejmują przeprojektowanie API do dynamic decoders (konwersja danych z zewnętrznych źródeł), dodanie funkcji rename w language server oraz publikację oficjalnej biblioteki gleam_time do obsługi czasu.
„Gleam overwhelmingly attracts developers from ecosystems other than Erlang and Elixir. This diversity brings fresh perspectives and expands the BEAM community.”
— Louis Pilfold, twórca Gleam, podsumowując wyniki Developer Survey 2024
Wyzwania do pokonania
Mimo imponujących wyników, Gleam stoi przed klasycznymi wyzwaniami młodego języka. Ekosystem pakietów, choć rosnący, jest mniejszy niż u gigantów jak JavaScript czy Python. Dokumentacja i zasoby edukacyjne ciągle są rozbudowywane. Jednak tempo rozwoju i zaangażowanie społeczności sugerują, że te luki będą systematycznie wypełniane.
Najczęściej zadawane pytania
Czy Gleam jest gotowy do użycia w projektach produkcyjnych?
Tak, od wydania wersji 1.0.0 w marcu 2024 roku Gleam jest oficjalnie production-ready. Wersja 1.0 oznacza stabilne API i gwarancję backwards compatibility. Język działa na sprawdzonej maszynie wirtualnej BEAM, której niezawodność została przetestowana w systemach klasy enterprise przez dekady.
Czy muszę znać Erlang lub Elixir żeby uczyć się Gleam?
Nie, znajomość Erlang ani Elixir nie jest wymagana. Badanie z 2024 roku pokazało, że większość deweloperów Gleam pochodzi z innych ekosystemów. Gleam został zaprojektowany jako standalone język z własną składnią i filozofią, choć umożliwia interoperację z kodem Erlang/Elixir gdy jest to potrzebne.
Jakie są główne różnice między Gleam a Elixir?
Kluczowa różnica to system typów – Gleam jest statycznie typowany, podczas gdy Elixir jest dynamicznie typowany. Gleam kompiluje do JavaScript oprócz BEAM, co Elixir nie oferuje. Elixir ma bardziej rozbudowany ekosystem i dłuższą historię, ale Gleam oferuje silniejsze gwarancje bezpieczeństwa na poziomie kompilacji.
Co oznacza, że Gleam kompiluje do BEAM i JavaScript?
Oznacza to, że ten sam kod źródłowy w Gleam może być przekompilowany do dwóch różnych platform. Kompilacja do BEAM pozwala uruchomić kod na maszynie wirtualnej Erlang (backend, systemy rozproszone), podczas gdy kompilacja do JavaScript umożliwia działanie w przeglądarkach i środowisku Node.js (frontend, tooling).
Jak duży jest ekosystem bibliotek dla Gleam?
Ekosystem Gleam rośnie dynamicznie i obejmuje kilkaset dedykowanych pakietów dostępnych przez Hex package manager. Dodatkowo, dzięki interoperacyjności, możesz używać tysięcy bibliotek z ekosystemu Erlang i Elixir. Dla podstawowych zadań jak web development, JSON handling, HTTP clients czy testing framework jest już dojrzałe wsparcie.
Czy Gleam jest odpowiedni dla początkujących programistów?
Gleam ma prostą składnię i może być dobrym wyborem do nauki programowania funkcjonalnego, ale wysokie wyniki aprobaty pochodzą głównie od doświadczonych deweloperów. Początkujący mogą potrzebować więcej czasu na zrozumienie konceptów funkcyjnych i systemu typów. Zaleca się najpierw poznanie podstaw programowania w języku imperatywnym.
Gdzie mogę znaleźć pracę jako deweloper Gleam?
Jako młody język, oferty pracy specyficznie wymagające Gleam są rzadkie. Jednak deweloperzy Gleam często znajdują zatrudnienie w firmach pracujących z ekosystemem BEAM (Erlang/Elixir), gdzie mogą wprowadzić Gleam jako dodatkowe narzędzie. Największy potencjał jest w startupach i zespołach technologicznych otwartych na nowe technologie.
Jakie są koszty użycia Gleam w komercyjnym projekcie?
Gleam jest całkowicie darmowy i open source (licencja Apache 2.0). Nie ma żadnych kosztów licencyjnych, niezależnie od skali projektu. Jedyne koszty to czas na naukę języka dla zespołu oraz potencjalnie mniejsza dostępność gotowych rozwiązań w porównaniu do bardziej dojrzałych języków.
Podsumowanie
Gleam język programowania nie zdobył drugiego miejsca w rankingu Stack Overflow z 70% aprobaty przez przypadek. To efekt przemyślanego designu, który łączy statyczne typowanie z pragmatyzmem, funkcjonalne programowanie z developer experience, i niezawodność BEAM z nowoczesnością JavaScript. Louis Pilfold stworzył język, który nie zmusza programistów do kompromisów między bezpieczeństwem a produktywnością.
Dla zespołów rozważających Gleam kluczowe jest zrozumienie jego sweet spot: systemy rozproszone, real-time aplikacje, microservices i projekty wymagające wysokiej dostępności. Jeśli twój projekt wymaga tych cech, a zespół jest otwarty na funkcjonalne programowanie, Gleam może być doskonałym wyborem. Możliwość stopniowej adopcji poprzez interoperację z Erlang/Elixir minimalizuje ryzyko.
Przyszłość Gleam wygląda obiecująco. Rosnąca społeczność, wsparcie instytucjonalne, ciągły rozwój toolingu i wzrost rozpoznawalności (Technology Radar Thoughtworks, Stack Overflow Survey) to sygnały, że język ma potencjał stać się mainstream choice w swojej niszy. Jeśli interesujesz się nowoczesnymi językami funkcyjnymi lub szukasz alternatyw dla tradycyjnych narzędzi BEAM, teraz jest dobry moment, aby dać Gleam szansę.
Źródła
- Stack Overflow. „Developer Survey 2025 Results.” Stack Overflow, 2025.
- Pilfold, Louis. „Developer Survey 2024 Results.” Gleam Programming Language. https://gleam.run
- Thoughtworks. „Technology Radar April 2025.” Thoughtworks, 2025.
- Erlang Ecosystem Foundation. „Gleam Course on Exercism.” EEF, 2023.
- „Gleam: The New Functional Language Developers Actually Want to Use.” DEV Community, 2025.
