Podczas gdy amerykańskie firmy technologiczne przykuwają uwagę mediów miliardowymi rundami finansowania AI, w Polsce rozgrywa się własna rewolucja sztucznej inteligencji – mniej widowiskowa, ale nie mniej znacząca. W 2024 roku polskie przedsiębiorstwa przeznaczyły 1,8 miliarda złotych na rozwiązania AI, a Microsoft ogłosił inwestycję 2,8 miliarda złotych w polską infrastrukturę chmurową i AI do czerwca 2026 roku. To dopiero początek transformacji, która zmienia sposób prowadzenia biznesu nad Wisłą.
Raport PMR Market Experts pokazuje, że trzy czwarte dużych i średnich polskich firm dostrzega potencjał AI w swojej działalności. Co więcej, 61% polskich pracowników już korzysta z generatywnej sztucznej inteligencji w codziennej pracy – wskaźnik porównywalny z rozwiniętymi rynkami zachodnimi. Czy jednak polskie firmy potrafią przekuć ten entuzjazm w trwałą przewagę konkurencyjną? Odpowiedź na to pytanie zadecyduje o pozycji Polski w europejskim wyścigu technologicznym najbliższych lat.
Skala polskiego rynku AI między aspiracjami a rzeczywistością
Porównanie polskich inwestycji z globalnymi gigantami technologicznymi nieuchronnie prowadzi do refleksji nad skalą wyzwań. Microsoft ogłosił w 2025 roku inwestycje w AI o wartości 80 miliardów dolarów – kwota ponad 40 razy większa niż łączne inwestycje wszystkich firm europejskich w AI w 2023 roku. W tym kontekście polskie 1,8 miliarda złotych (około 400 milionów dolarów) wydaje się mikroskopijną kropelką w oceanie globalnych nakładów.
Jednak analiza wartości bezwzględnych nie oddaje pełnego obrazu sytuacji. Polska konsekwentnie buduje przewagę jakościową w obszarze kapitału ludzkiego – Sam Altman, dyrektor generalny OpenAI, podczas wizyty w Polsce w 2023 roku chwalił polskich programistów jako jednych z najlepszych na świecie. Ten kapitał intelektualny stanowi fundament dla rozwoju lokalnego ekosystemu AI, nawet jeśli nie dysponujemy budżetami Silicon Valley.
Według badania EY Polska, blisko jedna trzecia firm planuje w ciągu najbliższych 18 miesięcy znacząco zwiększyć inwestycje w sztuczną inteligencję. Rok do roku oznacza to wzrost zainteresowania o prawie 50%, co sygnalizuje przejście od fazy eksperymentalnej do systematycznego wdrażania AI w procesach biznesowych. Co istotne, percepcja barier wejścia dramatycznie spadła – odsetek firm wskazujących zbyt wysokie koszty jako przeszkodę zmniejszył się z 38% do 18%.
Ekosystem polskich startupów AI buduje pozycję globalną
Jan Szumada z Warsaw Equity Group zidentyfikował 100 polskich startupów tworzących rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, stosując surowe kryterium: AI musi stanowić nieodłączny element produktu, którego usunięcie drastycznie obniżyłoby wartość dla klienta. Ta metodologia eliminuje firmy używające AI jako marketingowego buzzwordu bez rzeczywistej innowacji technologicznej.
Wśród najbardziej spektakularnych sukcesów polskiego AI wyróżnia się ElevenLabs – startup rozwijający zaawansowane modele generatywne do syntezy mowy, który w 2025 roku pozyskał ponad 700 milionów złotych finansowania. Firma ta dostarcza rozwiązania wykorzystywane przez globalnych gigantów technologicznych, dowodząc że polski AI może konkurować na najwyższym światowym poziomie.
MIM Solutions, pierwszy spin-off Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizuje się we wdrażaniu AI w medycynie, logistyce i e-commerce. Od dwóch lat prowadzi projekty badawczo-rozwojowe w dziedzinie leczenia niepłodności, dostarczając rozwiązania na światowym poziomie. Sky Engine AI pozyskał 7 milionów dolarów na tworzenie platform do głębokiego uczenia w rzeczywistości wirtualnej w obszarze analizy wizualnej.
Tequipy, założony przez byłych pracowników Revolut, oferuje automatyzację zarządzania sprzętem IT w modelu Pay-As-You-Go. W 2025 roku pozyskał ponad 3 miliony złotych i obsługuje już ponad 100 klientów z USA, Wielkiej Brytanii i Arabii Saudyjskiej, generując miesięczne przychody przekraczające 310 tysięcy euro. NoMagic, specjalizujący się w automatyzacji magazynowej z wykorzystaniem robotyki i AI, pozyskał 141 milionów złotych od międzynarodowych inwestorów.
Przemysł 4.0 i transformacja cyfrowa polskich przedsiębiorstw
Raport Deloitte „2025 Manufacturing Industry Outlook” pokazuje, że w 2024 roku aż 30% budżetów operacyjnych firm produkcyjnych przeznaczono na innowacje technologiczne. Mirosław Ryba, Partner Deloitte i Lider Sektora Produkcyjnego na Europę Środkowo-Wschodnią, podkreśla że obserwujemy coraz więcej inwestycji realizowanych przez firmy produkcyjne w ramach koncepcji Przemysłu 4.0.
Polskie przedsiębiorstwa wdrażają rozwiązania chmurowe, sztuczną inteligencję, rzeczywistość rozszerzoną oraz cyfrowe bliźniaki, które umożliwiają optymalizację procesów, redukcję kosztów i eliminację wąskich gardeł. AI wspiera automatyzację, zarządzanie danymi oraz podejmowanie decyzji, znacząco zwiększając efektywność operacyjną firm. Jednym z najważniejszych trendów jest integracja sztucznej inteligencji w procesach operacyjnych – od predykcyjnego utrzymania ruchu maszyn po optymalizację łańcuchów dostaw.
Wartość dodana w polskim przemyśle wzrosła w pierwszych trzech kwartałach 2024 roku o 1%, co przewyższa rezultaty wielu innych europejskich gospodarek borykających się ze stagnacją lub spadkami. Choć wynik ten jest niższy od ogólnego tempa wzrostu gospodarczego, Polska na tle UE wypada stosunkowo dobrze. Rok 2025 zapowiada się jako przełomowy dla sektora produkcyjnego, gdzie dalsza cyfryzacja i inwestycje w AI zdecydują o przyszłości firm.
Gigainwestycje zagraniczne jako katalizator rozwoju
Microsoft zobowiązał się do wydania 2,8 miliarda złotych do końca czerwca 2026 roku na rozbudowę hiperskalowej infrastruktury chmurowej i sztucznej inteligencji w Polsce. Inwestycja wesprze rozwój istniejących centrów danych, wprowadzając rozszerzony zestaw usług Azure. Co równie istotne, firma zobowiązała się do przeszkolenia miliona polskich pracowników informatycznych, nauczycieli i liderów organizacyjnych do końca 2025 roku w zakresie umiejętności AI.
Ta inicjatywa stanowi kontynuację wcześniejszych działań edukacyjnych Microsoftu w Polsce – w latach 2020-2023 przeszkolono 430 tysięcy osób w zakresie umiejętności cyfrowych. Blisko 70% polskich liderów biznesu uważa, że ich firma musi wdrożyć AI, aby pozostać konkurencyjna – Microsoft odpowiada na to zapotrzebowanie nie tylko infrastrukturą, ale i programami edukacyjnymi.
Oprócz bezpośredniego zatrudnienia i szerszego łańcucha dostaw, inwestycja Microsoft przynosi efekty dla lokalnej gospodarki. Obejmuje zaopatrywanie się u lokalnych i środkowoeuropejskich dostawców usług inżynieryjnych i budowlanych, wyposażenia sieci i chłodzenia oraz pozyskiwania energii. Firma zakontraktowała ponad 34 GW energii odnawialnej w 24 krajach, a w Polsce rozpoczęła realizację umów PPA na energię odnawialną, planując kolejne kontrakty.
Europejski kontekst i program InvestAI
Komisja Europejska uruchomiła w lutym 2025 roku inicjatywę InvestAI, mającą zmobilizować 200 miliardów euro na inwestycje w sztuczną inteligencję, w tym nowy europejski fundusz w wysokości 20 miliardów euro na gigafabryki AI. Przewodnicząca Ursula von der Leyen zapowiedziała, że gigafabryki finansowane przez InvestAI będą największym partnerstwem publiczno-prywatnym na świecie na rzecz rozwoju godnej zaufania sztucznej inteligencji.
W grudniu 2024 roku wybrano siedem państw UE, gdzie powstaną pierwsze fabryki AI: Hiszpania, Włochy, Finlandia, Luksemburg, Szwecja, Niemcy i Grecja. Wkrótce ogłoszono kolejne pięć lokalizacji. Obecne wsparcie dla fabryk AI w wysokości 10 miliardów euro, współfinansowane przez UE i państwa członkowskie, jest już największą inwestycją publiczną w AI na świecie i ma uwolnić ponad dziesięciokrotnie więcej inwestycji prywatnych.
Dla Polski oznacza to dostęp do europejskiej infrastruktury obliczeniowej i możliwość pozyskiwania finansowania z programów takich jak „Horyzont Europa” czy „Cyfrowa Europa”. Europejska Rada ds. Innowacji przeznaczyła 1,4 miliarda euro na wsparcie rozwoju technologii deep tech w 2025 roku, co stanowi wzrost o prawie 200 milionów euro w porównaniu z rokiem 2024. Polskie startupy i przedsiębiorstwa mogą konkurować o te środki na równi z firmami z całej UE.
Luka talentów jako kluczowe wyzwanie strategiczne
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przewiduje, że do 2025 roku zapotrzebowanie na specjalistów AI w Polsce osiągnie 200 tysięcy osób. To ogromne wyzwanie dla systemu edukacji i rynku pracy. Paweł Chaber, ekspert z Departamentu Analiz i Strategii PARP, wskazuje że sztuczna inteligencja może zwiększyć produktywność biznesu nawet o 40% i mieć znaczący wpływ na wskaźniki wzrostu gospodarczego do 2035 roku.
Najwyższym priorytetem dla obecnej administracji powinna być edukacja w zakresie kompetencji przyszłości i podnoszenia kwalifikacji osób funkcjonujących już na rynku pracy. Strategia Polski w zakresie rozwijania gospodarki AI zakłada przemodelowanie programów edukacji, wsparcie nauki zamówieniami na projekty długoterminowe oraz stworzenie przestrzeni do prowadzenia eksperymentów i testowania modeli AI.
Inicjatywy edukacyjne takie jak CampusAI oferują szkolenia, warsztaty i materiały z zakresu AI, prompt engineeringu i automatyzacji. Platforma buduje szeroką społeczność użytkowników i pasjonatów nowych technologii, demokratyzując dostęp do wiedzy o AI wśród osób spoza branży technologicznej – od nauczycieli, przez przedsiębiorców, po przedstawicieli administracji.
Bariery adopcji AI w polskich firmach
Mimo rosnącej świadomości i zwiększania budżetów, polskie firmy wciąż preferują tradycyjne systemy i oprogramowania, w których sztuczna inteligencja pełni jedynie funkcję dodatkowego modułu wspierającego podstawowe działania. Inwestowanie w budowę własnych modeli AI pozostaje na razie poza ich zasięgiem lub zainteresowaniem. To konserwatywne podejście wynika z kilku czynników: braku jasnego ROI, obaw o bezpieczeństwo danych i niedoboru wykwalifikowanych specjalistów.
Badanie Deloitte „Trust in Generative AI Polska perspektywa 2024” pokazuje mieszankę optymizmu i niepokoju wśród polskich konsumentów i pracowników. Aż 39% ankietowanych obawia się, że gromadzenie i przetwarzanie zbyt dużej ilości danych osobowych przez AI zagraża ich prywatności. Drugim czynnikiem powodującym dyskomfort jest możliwość podejmowania przez AI kluczowych decyzji bez udziału i kontroli człowieka – szczególnie niepokoi to kobiety i osoby z najstarszej grupy wiekowej.
Budowanie zaufania do technologii AI i zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa użytkowania staje się kluczowe dla dalszej adopcji. Firmy muszą transparentnie komunikować sposób wykorzystania AI, zapewniać zgodność z regulacjami takimi jak Akt o AI oraz inwestować w szkolenia pracowników. Bez przekonania ludzi do technologii, nawet najlepsze rozwiązania techniczne pozostaną niewykorzystane.
Sektorowe zastosowania AI w polskiej gospodarce
Polskie firmy AI specjalizują się w konkretnych zastosowaniach branżowych. Smarter Diagnostics wykorzystuje AI do analizy obrazów rezonansu magnetycznego w ortopedii i medycynie sportowej. Yosh.AI rozwija rozwiązania voice commerce dla detalistów takich jak Reserved, Sinsay czy CCC, integrując się z platformami Google Assistant i Alexa jako oficjalny partner Google Cloud.
W sektorze finansowym ResQuant tworzy narzędzia do zaawansowanej analizy finansowej wykorzystujące machine learning. Fudo Security oferuje rozwiązania z zakresu Privileged Access Management, pozyskując w 2025 roku 40 milionów złotych na rozwój i ekspansję międzynarodową. Orange Polska wdrożył system Customer Value Management wykorzystujący AI do zarządzania wartością klienta.
Sektor agrotechnologiczny również nie pozostaje w tyle. Ribes Technologies rozwija systemy inteligentnego opryskiwania upraw, podczas gdy Waterly pracuje nad racjonalizacją użycia wody w rolnictwie. Te zastosowania pokazują, że AI wykracza daleko poza stereotypowe obszary IT i marketingu, przenikając do tradycyjnych sektorów gospodarki.
Perspektywy rozwoju i strategiczne kierunki inwestycyjne
Prognozy wskazują, że globalne wydatki firm na rozwiązania AI osiągną 307 miliardów dolarów w 2025 roku, a do 2028 roku wzrosną do 632 miliardów dolarów. AI ma potencjał przyczynić się do globalnego wzrostu gospodarczego o 3,5% i wygenerować 19,9 biliona dolarów do 2030 roku. Polska, jako członek UE i kraj o silnym kapitale intelektualnym, może znacząco skorzystać na tej transformacji.
Najważniejszymi kierunkami inwestycyjnymi dla polskich firm są: automatyzacja procesów produkcyjnych i logistycznych, predykcyjna analityka biznesowa, personalizacja doświadczeń klientów, cyberbezpieczeństwo oparte na AI oraz rozwiązania dla sektora zdrowia i biotechnologii. Firmy, które strategicznie podejdą do cyfrowej transformacji i wdrożenia AI, nie tylko zwiększą swoją odporność na zmiany rynkowe, ale także stworzą nową wartość dla klientów i akcjonariuszy.
Kluczowym wyzwaniem pozostaje skala inwestycji. Europa posiada tylko 10% globalnych GPU, a bez dodatkowych inwestycji udział ten może spaść do 5% w 2030 roku. Brak odpowiednich mocy obliczeniowych to największe wyzwanie kontynentu w zakresie AI. Inicjatywy takie jak InvestAI i krajowe programy wsparcia muszą skutecznie zaadresować tę lukę, aby Europa mogła konkurować z USA i Chinami.
Regulacje i odpowiedzialne wykorzystanie AI
Unia Europejska wprowadził w sierpniu 2024 roku Akt o AI, pierwszy na świecie kompleksowy zestaw regulacji dla sztucznej inteligencji. W lutym 2025 roku opublikowano wytyczne dotyczące zakazanych praktyk. Komisarz UE ds. technologii Henna Virkkunen zapowiedziała „Ustawę o Rozwoju Chmury i AI”, która ma ułatwić inwestycje i wprowadzić standardy efektywności energetycznej.
Polityczka podkreśla potrzebę uproszczenia regulacji, by wspierać innowacje i uniknąć nadmiernych obciążeń administracyjnych dla firm. W lutym 2025 roku wycofano planowaną dyrektywę dotyczącą odpowiedzialności za AI, a w planach jest ograniczenie wymogów sprawozdawczych. To sygnał, że Europa szuka równowagi między ochroną konsumentów a wspieraniem innowacyjności.
Dla polskich firm oznacza to konieczność dostosowania się do europejskich standardów przy jednoczesnym wykorzystaniu otwierających się możliwości. Firmy, które wcześnie wdrożą zgodne z regulacjami rozwiązania AI, zyskają przewagę konkurencyjną na jednolitym rynku europejskim.
Przyszłość polskiego AI między ambicjami a pragmatyzmem
Polska stoi przed historyczną szansą wykorzystania fali AI do wzmocnienia swojej pozycji gospodarczej w Europie. Kapitał intelektualny, rosnące inwestycje zagraniczne, dynamiczny ekosystem startupów i wsparcie europejskie tworzą sprzyjające warunki. Jednak sukces nie jest gwarantowany – wymaga konsekwentnych działań w obszarze edukacji, regulacji, finansowania i budowy infrastruktury.
Najbliższe lata pokażą, czy Polska potrafi przekuć potencjał w rzeczywistą przewagę konkurencyjną. Kluczowe będzie utrzymanie tempa inwestycji, skuteczne szkolenie setek tysięcy specjalistów i budowanie mostów między środowiskiem akademickim, startupami i dużym biznesem. Firmy, które już dziś stawiają na AI, kształtują nie tylko swoją przyszłość, ale przyszłość całej polskiej gospodarki w erze inteligentnych technologii.
