Odkrycie i charakterystyka komety C/2024 S1
Kometa C/2024 S1 (ATLAS), nazwana „Halloweenową kometą” ze względu na datę jej najbliższego przejścia obok Słońca, została odkryta 27 września 2024 roku przez system ATLAS-HKO na Hawajach. Obiekt ten szybko przyciągnął uwagę astronomów ze względu na swoją niezwykłą orbitę i potencjalną jasność.
Początkowo kometa miała jasność obserwowaną na poziomie około 15 magnitudo, ale szybko stawała się coraz jaśniejsza w miarę zbliżania się do Słońca. Charakterystyczną cechą C/2024 S1 był jej zielonkawy kolor, prawdopodobnie spowodowany obecnością dwuatomowego węgla w jej składzie.
Dramatyczna podróż w kierunku Słońca
Orbita komety C/2024 S1 (ATLAS) była podobna do orbit komet z rodziny Kreutza, znanych jako 'komety muskające Słońce’. Te obiekty powstały w wyniku rozpadu większej komety w przeszłości i charakteryzują się ekstremalnie bliskim przelotem obok Słońca.
W przypadku C/2024 S1, jej peryhelium (najbliższy punkt orbity względem Słońca) wypadało 28 października 2024 roku, w odległości zaledwie 0,008 jednostki astronomicznej od barycentrum Układu Słonecznego. To niezwykle blisko – dla porównania, odległość ta wynosi około 1,2 miliona kilometrów, co stanowi mniej niż dwukrotność promienia Słońca.
Obserwacje i zmiany jasności komety
W trakcie zbliżania się do Słońca, kometa C/2024 S1 przechodziła przez dramatyczne zmiany jasności. Astronomowie odnotowali kilka wybuchów jasności, podczas których kometa stawała się znacznie jaśniejsza w krótkim czasie. Szczególnie interesujący był okres między 15 a 16 października, kiedy jasność komety wzrosła o 2 magnitudo.
Obserwacje wykazały również zmiany w wyglądzie komety:
- Koma (otoczka gazowa wokół jądra) zmieniała swój kształt i rozmiar
- Warkocz komety wydłużał się, osiągając w pewnym momencie długość 24 minut kątowych
- Jądro komety przechodziło przez fazy zagęszczenia i rozproszenia
Dramatyczny finał – dezintegracja komety
Kulminacją podróży komety C/2024 S1 (ATLAS) była jej dezintegracja tuż przed osiągnięciem peryhelium. Zaledwie kilka godzin przed najbliższym przejściem obok Słońca, 28 października około godziny 07:00 UTC, kometa dosłownie wyparowała w ciągu dwóch godzin. To dramatyczne wydarzenie zostało zarejestrowane przez koronograf LASCO C2 na pokładzie sondy SOHO.
Gdyby kometa przetrwała swoje bliskie spotkanie ze Słońcem, mogłaby osiągnąć niezwykłą jasność od -5 do -7 magnitudo, co uczyniłoby ją jaśniejszą od planety Wenus. Niestety, ekstremalne warunki panujące w pobliżu Słońca okazały się zbyt trudne do przetrwania dla tego kosmicznego obiektu.
Znaczenie naukowe i perspektywy na przyszłość
Mimo że kometa C/2024 S1 (ATLAS) nie przetrwała swojego przejścia obok Słońca, jej obserwacje dostarczyły cennych informacji naukowych. Badanie takich obiektów pozwala naukowcom lepiej zrozumieć:
1. Proces formowania się i ewolucji komet
2. Wpływ ekstremalnych warunków na obiekty kosmiczne
3. Skład i strukturę komet z rodziny Kreutza
Warto zauważyć, że w tym samym okresie inna kometa, C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS), również stała się widoczna gołym okiem na początku października 2024 roku. Porównanie zachowania tych dwóch komet może dostarczyć dodatkowych informacji o różnorodności obiektów kometarnych w naszym Układzie Słonecznym.
Podsumowując, choć „Halloweenowa kometa” C/2024 S1 (ATLAS) nie przetrwała swojej podróży, jej krótkie, ale intensywne pojawienie się na niebie przypomniało nam o dynamicznej naturze naszego kosmicznego sąsiedztwa i potrzebie ciągłego monitorowania nieba w poszukiwaniu takich fascynujących obiektów.